Yalan Söyleme Hastalığı (Mitomani) » Barış Gürkaş 
Özel bir şirkette önemli bir konuma sahip bir kişi düşünün. Herkes gibi normal ilişkileri ve sevgilileri oluyor. Ancak öyle bir sorunu var ki kendisini yalan söylemekten alıkoyamıyor. Birçok zaman durduk yere, ortada hiçbir şey yokken yalan söylüyor. Üstelik bu yalan yüzünden en ufak bir vicdan azabı dahi duymuyor. Söylediği şeylerin tam bilincinde bile olmadan yalanları ardı ardına söyleyebiliyor. Bu durumun sonucu olarak insanlar ondan yalan söylediği için uzaklaşıyor yada bu kişi sürekli iş değiştirmek zorunda kalıyor. İnsanlar ona bunu neden yapıyorsun bununla ilgili destek almak ister misin diye yaklaştığında ise bu sefer de o insanlardan uzaklaşıyor. Çünkü zihninde ürettiği o şeylere kendisi de inanabiliyor.

Zaman zaman bu tarz insanlarla karşılaşmış olabilirsiniz yada o kadar iyi yalan söylemiştir ki bu insanlar sizin çevrenizde olmasına rağmen hiç açık vermeden kendisini fark ettirmemiş ve onların o yalan dünyasında yaşamanıza sebep olmuştur. Hatta bu kişiler sizin sevgiliniz ve eşinizde olmuş olabilir ve birgün onların değişeceği ve bir daha yalan söylemeyeceği umuduyla uzun süre yaşamış olabilirsiniz.

Yalan söyleme rahatsızlığı orijinal adıyla “Mitomani” kişinin ve çevresinin günlük yaşantısını zorlaştıran ciddi bir rahatsızlıktır. Psikiyatri Tanı Kriteri kitapçığında (DSM) depresyon, kaygı bozukluğu gibi rahatsızlık tanı grubunda yer almasada, çeşitli rahatsızlıkların belirtilerinden (semptom) biri olarak karşımıza çıkabilmektedir.

Mitomani daha çok dürtü kontrol bozukluğu olarak tanımlanabilir, kişi yalan söyleme dürtüsünün önüne geçemez. Karşısındaki insan onun bu yalanıyla ilgilenmeyecek olsa bile bu yalanı söylemekten kendisini alamaz. Kişinin kendisini daha önemli hissettirmek için söylediği bu yalanın çevresinden çok kendisine zararı dokunur. Çok basit durumlar için bile abartılı yalanlar söyleyebilir, çevresine bunu bir daha yapmayacağını söylemesine rağmen bununla başa çıkamaz.

Mitomani olarak tanımlanan bu rahatsızlığın kendine özgü durumlarına bakacak olursak:
1. Kronik bir uydurma eğilimi içindedirler, bunları da bir amaç doğrultusunda yapmazlar.
2. Anlatılan durumlar genellikle göz kamaştırıcı ve fantastik olmakla birlikte gerçeklikle bağı kopuk değildir. Gerçek olma ihtimali bu yalanı söyleyen için en güçlü silahtır.
3. Bu durum kendi içsel süreçleriyle ilgili bir durumdur. Genellikle kendi duygusal ihtiyaçlarına yönelik kurguladıkları yalanları söylerler. Söyledikleri yalanlar doyurulmamış bir ihtiyacın sonucu gibidir.
4. Kişi yalanları ile sergilemek istediği kişiyi kurgular ve bu sayede karşısındakine gerçekte olmadığı bir kişiymiş gibi görünmeye çalışır. Hikayesini karşısındakine sunar, kendisinin kahraman veya suçlu olarak algılamasını sağlar. Örneğin bir yandan çok ünlü kişilerle ilişkisi olduğunu veya yüksek rakamlarda kazancı olduğunu idda edebilirken bir diğer taraftan kendisinin kanser hastası olduğunuda idda edebilir. Temelde farklı şekillerde karşımıza çıksada benzer duygusal ihtiyaçların sonucunda ortaya çıkabilir.

Mitomani ve Normal Yalan Farkı Ne?

Günlük hayatta karşılaştığımız normal yalanlar bilerek ve isteyerek yanlış bir açıklama yapma eğiliminde olduğumuzda ortaya çıkıyor. Birçok insan genellikle karşısındakinden korktuğu için yalan söylüyor. Kendisini korumak yada oluşabilecek olumsuz durumun sonucundan mümkün olduğunca kaçınabilmek için yalana başvuruyor.

Mitomani ise ruhsal bir problem olarak kabul edilir, çünkü gerçekliğin ötesinde bir değerlendirme ve kurgulama süreci söz konusudur. Aynı zamanda yalanın alışkanlık haline gelmiş bir şekli gibidir.

Psikolojik Destek İçin Başvuru Şekilleri

Bu vakaların seanslarımıza başvuruları genellikle sevdikleri tarafından yardım almak için zorlanmaları sonucunda ortaya çıkıyor. Kendiliğinden başvuru oranları çok düşük olmakla birlikte yalandan kurtulmak amacıyla aldıkları randevulara gelmeyerek terapistlerine de yalan söyleyebiliyorlar.

Son ana kadar yardım almak istemeyen bu kişiler genellikle ilişkilerin bitme noktasına gelmesi sonucunda ilişkiyi kurtarmak adına yada işle ilgili ciddi sorunlar yaşamaya başladıklarında iş ilişkilerini daha iyi bir hale getirmek adına yardıma başvurabiliyorlar.

Psikolog
Barış Gürkaş
İstanbul

barisgurkas.com/yalan-soyleme-hastaligi/